Anton Vašek
Data i miejsce urodzenia |
29 kwietnia 1905 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
30 lipca 1946 |
Anton Vašek (ur. 29 kwietnia 1905 we wsi Hrubá Borša pow. Senec, zm. 30 lipca 1946 w Bratysławie[1]) – słowacki publicysta, dziennikarz i polityk.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Bratysławie. Od 1927 pełnił funkcję sekretarza generalnego Słowackiego Związku Gmin, Miast i Powiatów, od 1928 działał w Związku Studentów Słowackich (Zväz slovenskeho študentstva),[1]. Po studiach podjął pracę na stanowisku urzędniczym. Oprócz pracy urzędniczej był aktywnym zawodowo dziennikarzem, w latach 1930-1938 kierował czasopismami Zprávy mesta Bratislavy i Hlas slovenskej samosprávy. W 1935 wziął udział w wyborach do parlamentu jako kandydat Słowackiej Partii Ludowej, ale nie zdobył mandatu.
Okres okupacji niemieckiej
[edytuj | edytuj kod]W latach 1939–1942 Vašek kierował wydziałem kontroli i audytu w urzędzie miejskim w Bratysławie. 3 kwietnia 1942 objął stanowisko kierownika Departamentu 14 słowackiego ministerstwa spraw wewnętrznych, zajmującym się wywózką Żydów ze Słowacji do obozów koncentracyjnych[1]. W związku z jego udziałem w wywłaszczeniu i deportacji słowackich Żydów, Vašek uzyskał ironiczny przydomek "króla żydowskiego" (Židovský Kráľ)[2]. Był zwolennikiem kontynuacji akcji deportacyjnej nawet wtedy, kiedy większość proniemieckich polityków słowackich uznawało tę kwestię za nieistotną. Dzięki deportacjom Vaškowi udało się zgromadzić pokaźny majątek pochodzący z łapówek przekazanych przez osoby zagrożone wywózką, ale także od tych, którzy ukrywali osoby pochodzenia żydowskiego[1]. We wrześniu 1944 Departament 14 został rozwiązany, a Vašek powrócił do pracy w kancelarii notarialnej Bratysławy, kontynuując bliską współpracę z niemieckimi organami okupacyjnymi. Po zajęciu Słowacji przez Armię Czerwoną aresztowany i postawiony przed Sądem Ludowym. Był oskarżony o bezpośredni udział w wywózce 57 000 słowackich Żydów, publikację tekstów o tematyce antyżydowskiej, a także przyjęcie łapówek w wysokości 2.5-3 mln słowackich koron[1]. 26 lipca 1946 został skazany na karę śmierci, a cztery dni później powieszony w Bratysławie[3].
Był żonaty, miał córkę[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Vanda Rajcan , Anton Vašek, Head of the Interior Ministry’s 14th Department, His Responsibility, and Information about the Deportees. = 2021-12-06 [online], vrbawetzler.eu (ang.).
- ↑ a b Vladimir Jancura , „Židovský kráľ" si pýtal 20-tisíc korún za oslobodenie od deportácie. = 2021-12-06 [online], zurnal.pravda.sk (słow.).
- ↑ Miro Kern , Proces a poprava spravili z Jozefa Tisa mučeníka, presne tak, ako si popravený želal. = 2021-12-06 [online], dennikn.sk (słow.).